A.F.A.M. Wetzer, 23 juni 2019
Lepelstraat 45
Het Keershuis
Op de hoek van Sint Jansstraat en Lepelstraat staat het 'Keershuys', nu café-restaurant. Volgens de overlevering verkocht men hier kaarsen aan voerlui die in de vroege morgen en avond de stad verlieten via de Sint Janspoort. Het is een van de oudste panden van de stad: het heeft 13e-eeuwse fundamenten, er zijn 14e-eeuwse bouwfragmenten gevonden en de vorm is nog grotendeels 15e-eeuws, dankzij de overdragende zijgevel in de Sint Jansstraat. De voorgevel is in de 19e eeuw tegen het huis geplaatst. Voor die tijd had het pand een houten voorgevel. Tegen de linker zijmuur bevinden zich op de tussenverdieping nog fragmenten van een muurschilderingen uit verschillende perioden. Het oudste dateert uit 1500. Het stelt een kruisdragende Christus voor.
's-Hertogenbosch binnen de Veste (2001) 53
Achter de voorgevel
Het Keershuis
door Henny Molhuysen|
Het is wat kouder geworden. Toeristen mijden thans De Uilenburg, ook al omdat de boottochten door de Binnendieze in de maanden oktober tot en met april niet gehouden worden. Slechts door ramen, vooral van cafés en restaurants. komt warmte naar buiten. We nemen een kijkje achter de voorgevel van het hoekpand van de St.-Jansstraat: Lepelstraat 12. Volgens de Lijst van Beschermde Monumenten is dit Keershuis een laatgotisch huis. Het heeft een zijgevel aan de Sint-Jansstraat met overgekraagde verdieping en een achtergevel met oorspronkelijk dakvormig gedekte trappen. Het stenen huis dateert vermoedelijk uit de vijftiende eeuw; een tijd dat de stad door twee stadsbranden geteisterd werd en er daarom door de gemeente subsidies werden verstrekt aan hen die stenen huizen bouwden. Vanaf die periode werden de houten huizen vervangen door stenen, en maakten de strooien daken plaats voor leidaken. Op het eind van de vijftiende eeuw was Jan Geritsz van Achel eigenaar van Het Keershuis, hij had het pand - duidelijk omschreven als een stenen huis - gekocht van Jan Pelgrom Pauweter. Het stond toen op de hoek van de Koepoortstraat. De oudste benaming van de stadspoort aan het eind van de St.-Jansstraat was Koepoort; later veranderden zowel de poort als de ernaar toelopende straat van naam. De naam Keershuis wordt verklaard uit het feit dat boeren - op weg van de stad naar de Langstraat - vóór het verlaten van de Hertogstad daar nog enige kaarsen kochten alvorens de terugreis te aanvaarden. Onder die naam staat het al eeuwen bekend. In het midden van de achttiende eeuw werd een bakkerij in Het Keershuis gevestigd. Over het algemeen oefenden bakkers hun ambacht uit in hoekpanden in verband met het brandgevaar. Een eigenaar van bijna twee eeuwen geleden liet de voorgevel afbreken en vervangen door een modern exemplaar. Het is - volgens de Monumentenlijst - een voorgevel uit het begin van de 19e eeuw met kroonlijst op tandlijst. Een bakkerij bleef tot onze eeuw in het Keershuis gevestigd. In het begin van de eeuw was dat Van Elswijck (1862-1942), in de jaren dertig was het de broodbakker Willems. Daarna werd de timmerman Coppens - die elders in de Lepelstraat woonde - de nieuwe gebuiker van het Keershuis. Hij vestigde er een lijstenfabriek die tot circa 1980 in gebruik bleef. Daarna werd het Keershuis gerestaureerd, waarbij vijftiende-eeuwse muurschilderingen tevoorschijn kwamen. Het pand werd in laatgotische stijl gerestaureerd, de voorgevel in 19e-eeuwse stijl. Een reconstructie van de vijftiende-eeuwse voorgevel werd overwogen, maar heeft niet plaatsgevonden. Na de restauratie kwam er een restaurant in het Keershuis. Het kreeg de merkwaardige naam Breughel-Inn en een nieuwe eigenaar noemde het later Het Klavier. Maar voor de Bosschenaren blijft het gewoon: Het Keershuis. |
Brabants Dagblad • donderdag 23 november 1995
Bossche monumenten
Middeleeuwse verlichting
door Ed Hupkens
't Keershuys aan de Lepelstraat 45 is een rijksmonument. De naam wordt verklaard uit de overlevering, dat hier vetkaarsen werden verkocht aan boeren en voerlui. Die gebruikten ze voor de verlichting van de karren en koetsen die 's avonds de stad via de Sint-Janspoort verlieten..jpg "body=[<b>Beschrijving:</b> Rechts Keershuis op de hoek met de Lepelstraat<br><b>Datering:</b> ca 1905<br><b>Nummer:</b> 0005761<br><b>Bron:</b> Afdeling Erfgoed 's-Hertogenbosch (AEH)]") Rechts 't Keershuys aan de Lepelstraat op de hoek met de Sint Jansstraat. Anno 1905. Foto: Stadsarchief.Halverwege de 18e eeuw werd voor het eerst een bakkerij in 't Keershuys gevestigd. Bijna 150 jaar zaten er bakkers in 't Keershuys. In het begin van de 20e eeuw was dat bakker Van Elswijck, in de dertiger jaren was het de broodbakker Willems. Daarna werd de timmerman Coppens de gebruiker van 't Keershuys. Hij vestigde er een lijstenfabriek die tot circa 1970 in gebruik bleef. In de voorgevel van 't Keershuys bevindt zich het Mariabeeld De Goede Moeder. Het beeld maakt deel uit van de Beeweg, de eeuwenoude route van de Plechtige (in mei) en Stille Omgang (juli) langs tien Mariabeelden. In 1973 werd het complex in laatgotische stijl gerestaureerd, waarbij de 15e-eeuwse muurschilderingen tevoorschijn kwamen. Na de restauratie kwam er horeca in 't Keershuys. Het kreeg de naam Breughel-Inn, een latere uitbater hernoemde het In Het Klavier. Tegenwoordig staat in sierletters de naam weer op de voorgevel waaronder de Bosschenaren het monumentale pand kennen: 't Keershuys. | 5 |
Stadsblad • woensdag 4 februari 2015 • 5
Rijksmonument
Lepelstraat 12
|
Het Keershuis. Laatgotisch huis. Zijgevel aan de St. Janstraat met overgekraagde verdieping en achtergevel met oorspronkelijk zadeldakvormig afgedekte trappen. Voorgevel begin 19e eeuw met kroonlijst op tandlijst. Op eerste verdieping schuiframen met klos onder wisseldorpel (oorspronkelijk driemaal twee ruiten in plaats van de huidige kleine roedenverdeling. |
Rijksdienst voor de Monumentenzorg 2004Artikelen
| 1995 |
Henny MolhuysenAchter de voorgevel : Het KeershuisBrabants Dagblad, donderdag 23 november 1995 (foto) |
|
| 2000 |
Bart KlückHet Keershuis : Zevenhonderd jaar bouwgeschiedenis van een Bosch huisDe onderste steen boven (Utrecht - 's-Hertogenbosch 2000) 133-143 |
|
| 2003 |
Marieke van RielHet KeershuisDe Zelfkrant (2003) |
|
| 2013 |
Hotelkamers in ’t KeershuysToine van Stiphout, eigenaar van restaurant ’t Keershuys in de Bossche Lepelstraat, wil in het pand waarvan hij eigenaar is een hotel beginnen. Hij hoopt hotel en restaurant vanaf volgend jaar te combineren.
Marc Brink | Brabants Dagblad, dinsdag 30 juli 2013 | 26
|
Bouwhistorie
| 1973 |
Archief Architectenbureau Teering-Van de LaarRestauratie KeershuisLepelstraat 12 Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC) |
Dossier
| 1951 |
Gemeente 's-Hertogenbosch 19 november 1951 Aanbrengen nummer 12 (Lijstenfabriek Coppens) Stadsarchief 's-Hertogenbosch |
Adresboeken
Lepelstraat 45
M 638
Lepelstraat H 90 (????)
| 1865 | Th.J. Donckers (mr. broodbakker) |
| 1875 | M. Steenbergen (mr. broodbakker) |
Lepelstraat H 119 (????)
| 1881 | L. de Beer (bode bij het provinciaal bestuur) - M. van de Meerendonk (broodbakker) |
| 1908 | H. van Elswijck (broodbakker) |
Lepelstraat 12 (1909)
| 1910 | H. van Elswijck (mr. broodbakker) |
| 1928 | F.H.M. Willems |
| 1951 | Coppens' Lijstenfabrieken |
Lepelstraat 45 (1987)
| 1991 | dhr. T.P.M. Warring (café-bistro 't Klavier) |
Afbeeldingen
-
ca 1970
Literatuur en bronnenpublicaties
Hans Boselie en Peter-Jan van der Heijden, Bossche monumenten in beeld (1975) 55, 56
Henk Henkes, Van den Raethuys tot Stadhuis (2016) 136
Charles de Mooij en Aart Vos, 's-Hertogenbosch binnenskamers (1999) 20
Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst (1931) 191
Hans Willems e.a., De onderste steen boven (2000) 133-143
n: vermelding in een voetnoot
Bossche Encyclopedie |